(18 grudnia 2014 r. ) Wrocławscy naukowcy opracowują nową metodę wczesnego wykrywania choroby Alzheimera i monitorowania jej przebiegu. Nowatorskie badania polegają na monitorowaniu mowy i głosu. Już w ciągu roku badania mogą zostać zastosowane w praktyce. Kończą się bowiem prace nad prototypem urządzenia. Jak podkreśla prof. Tomasz Kręcicki z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu, to pierwsze takie badania na świecie, które mogą okazać się przełomowe w leczeniu Alzheimera.

Kierunkiem jaki postanowili zbadać wrocławscy naukowcy była analiza głosu i mowy. W skład zespołu weszli lekarze z Kliniki Otolaryngologii Chirurgii Głowy i Szyi USK pod kierunkiem prof. Tomasza Kręcickiego oraz Kliniki Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego pod kierunkiem prof. Andrzeja Kiejny. Naukowców wspierali wrocławscy inżynierowie, którzy opracowali program akustyczny do badania głosu i mowy. Przebadano ponad 60 pacjentów i taką samą grupę osób zdrowych. Wstępne wyniki wskazują, że analiza głosu może być obiektywnym wskaźnikiem początku choroby jak również wykładnikiem postępów w jej leczeniu.

- Pacjenci z choroba Alzheimera często mówią szeptem, mają trudności ze sformułowaniem zdań i mały zasób słownictwa – mówi prof. Tomasz Kręcicki. – Dlatego zdecydowaliśmy się na 24 godz. monitorowanie ich mowy. Posłuży do tego specjalnie skonstruowany mikrofon. To ważne badanie, bo pacjenci chorzy na Alzheimera często nie odzywają się przez cały dzień lub wypowiadają pojedyncze słowa. Jak podkreśla prof. Kręcicki po leczeniu pacjenta i odpowiedniej rehabilitacji jego aktywność znacznie wzrasta – poprawę będzie można także ocenić wykorzystując urządzenie akustyczne.

Ale na tym nie koniec wrocławscy naukowcy badając kolejne narządy zmysłów rozpoczęli niedawno nowe badania tym razem wzroku. We współpracy z prof. Martą Misiuk-Hojło z Kliniki Okulistyki USK prowadzone są badania pupilometryczne – ruchów źrenicy z zastosowaniem urządzenia, które opracowali naukowcy z Politechniki Wrocławskiej.

W wyniku prowadzonych prac powstanie narzędzie, dzięki któremu również będzie można wykryć wczesne stadium Alzheimera.
- Nie wiemy, która metoda okaże się skuteczniejsza badanie mowy czy wzroku – ważne jest, by można było przyśpieszyć fazę wykrywania chorób otępiennych i ocenić postępy w ich leczeniu – mówi prof. Kręcicki.

Jednym z największych współczesnych problemów medycznych są schorzenia związane z rozwojem cywilizacji. Bardzo przedłuża się długość życia, w niektórych krajach przekracza 80 lat. W związku z tym dużym problemem stają się zespoły otępienne, które zdarzają się głownie osobom starszym. Przyczyna tych schorzeń jest bardzo złożona mogą być to zmiany naczyniowe np. w formie udarów, które nawet klinicznie nie są rozpoznawane, po latach takie zmiany naczyniowe w mózgu się kumulują i mogą prowadzić do zespołów otępiennych, a klasycznym przykładem takich schorzeń jest choroba Alzheimera, która zwykle we wczesnej fazie nie jest zauważana przez otoczenie. Takie wczesne stadium choroby jest określane jako niewielkie zaburzenia poznawcze. Diagnostykę prowadzą lekarze psychiatrzy na bazie testów neuropsychologiczne. Na tej podstawie lekarz wydaje opinię do jakiego stopnia takie zaburzenia są nasilone. Testy te są niestety subiektywne. Naukowcy od dawna poszukują metody badania, która pozwoli w sposób obiektywny oceniać stadium zaawansowania choroby i monitorować jej przebieg.


Choroba Alzheimera

To jedna z najczęstszych postaci otępienia, postępująca choroba neurodegeneracyjna prowadząca do śmierci pacjenta. Choroba została opisana po raz pierwszy w 1906 roku przez niemieckiego neuropatologia Aloisa Alzheimera. Pierwszymi objawami tej choroby są ubytki pamięci oraz zaburzenia funkcji wykonawczych. Występuje najczęściej u osób po 65 roku życia nie mniej jednak opisywane są przypadki występowania tej choroby w młodszym wieku. Częściej chorują kobiety. W badaniach ustalono współczynnik zapadalności na otępienia 10-15 na 1000 osobolat z czego 5-8 stanowi postać Choroby Alzheimera. Współczynnik ten zwiększa się dwukrotnie na każde pięć lat po 65 roku życia. Światowa organizacja Zdrowia szacuje że w 2015 roku 0,441% ludności na świecie to jest ok. 26 milionów będzie cierpiało na otępienie a liczba ta w 2030 wzrośnie do 0,556%. Jedynym dostępnym leczeniem jest leczenie objawowe. Obecnie nie ma swoistych badań pozwalających wcześnie zdiagnozować chorobę. Rozpoznanie ustala się na podstawie historii choroby wywiadu rodzinnego oraz poprzez wykluczenie innych patologii za pomocą badań obrazowych takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Naukowcy na świecie wskazują łagodne zaburzenia funkcji poznawczych (z ang. MCI - mild cognitive impairment) jako stan przejściowy pomiędzy procesem starzenia a otępieniem. Postawienie diagnozy na tym etapie choroby pozwala na szybsze wdrożenie leczenia co znacznie poprawia rokowanie dla takiego pacjenta. Badania dowiodły że wraz z postępowaniem choroby widoczne są zmiany w głosie, upośledzenie słuchu, wzroku, węchu oraz zaburzenia równowagi. Klinika Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi wraz z Kliniką Psychiatrii prowadzą innowacyjne badania analizy głosu u pacjentów we wczesnym stadium choroby Alzheimera. Za pomocą autorskiego specjalnie zaprojektowanego przez firmę Diagnova oprogramowania komputerowego oraz zestawu mikrofonów i narzędzi do rejestracji dźwięku nagrywany i analizowany jest głos pacjentów. Stworzone zostały specjalne polecenia głosowe pozwalające porównać głos osób zdrowych tzw. grupy kontrolnej oraz grupy chorych. Istnieje duża szansa że porównanie wyników powyższych badań pozwoli ustalić jakie konkretne zmiany zachodzą w głosie osób z otępieniem oraz pozwolą stworzyć specyficzne narzędzie do wczesnej diagnostyki. Jak już wcześniej wspomniano takie narzędzie w rękach lekarza znacznie przyspieszy rozpoznanie choroby, umożliwi wdrożenie wczesnego leczenia i znacznie poprawi rokowanie. W przygotowaniu są także badania analizy zmian w narządach zmysłów takich jak wzrok, słuch, węch i równowaga.